|
DSWS : DSWS/TR : Haber ve Analiz : Bölgesel haberler : Diğer bölgeler
Yazıcıya hazırla
Bangladeş’deki yangının ardından hazır giyim işçileri protestolar düzenledi
Peter Symonds
10 Aralık 2012
İngilizce’den çeviri (27 Kasım 2012)
Dakka’nın kuzeyindeki Ashulia sanayi bölgesinden binlerce Bengaldeşli hazır giyim işçisi, Tazreen Fashions fabrikasında [24 Kasım] Cumartesi günü en az 112 yaşama malolan yangınla ilgili öfkeli protestolara katıldı.
Protestocular, kurbanlar için adalet, fabrika sahibinin cezalandırılması ve güvenlik denetimlerinin iyileştirilmesi taleplerinde bulundular. Polis, işçilerin kente doğru yürümesini önlemek için Dakka-Tangail otoyolunda bir barikat kurdu. Göstericilerin polise ve geçen arabalara taş atmasıyla çatışmalar çıktı.
İşçilerden Şahida, Reuters haber ajansına, "Annemi bulamadım. Adalet talep ediyorum; fabrika sahibinin tutuklanmasını talep ediyorum"dedi. Pazar günü, 40 kadar hazır giyim işçi örgütü, Dakka’daki Jatiha Basın Kulübü’nün önünde bir toplantı yaptı.
Yangın konusundaki yaygın öfkenin farkında olan yöneticiler, dün, Ashulia bölgesindeki yüzlerce hazır giyim fabrikasının çoğunu kapalı tuttular. Polis kaynakları, Daily Star gazetesine, bu kapatmaların "istenmeyen herhangi bir olayı önlemek için" gerçekleştiğini söylediler.
Daha yaygın huzursuzluktan korkan hükümet, bütün hazır giyim fabrikalarının bugün [27 Kasım], ulusal yas gününde kapalı olacağını açıkladı. Hükümetin ve parlamentodaki muhalefet partilerinin dünkü kaygı ifadeleri bütünüyle sinikti. Birbiri ardına gelen hükümetler, 19 milyar ABD doları kazanç yaratan ve ülkenin ihracatının yüzde 80’ini oluşturan kârlı hazır giyim sektöründeki berbat güvenlik standartları konusunda hiçbir şey yapmamışlardır.
Yalnızca dikkatleri hükümetten ve patronlardan uzaklaştırmayı düşünen Başbakan Şeyh Hasina Vajed, dün, elinde hiçbir kanıt olmadan, yangının bir sabotaj eylemi olduğunu iddia etti. Pazar günü farklı bir fabrikayı ateşe verdiği iddiasıyla iki insanın tutuklanmasına vurgu yapan Hasine, Tazreen Hazır Giyim fabrikasındaki yangının kesinlikle "önceden planlanmış" olduğunu açıkladı ve "ülkeyi istikrarsızlaştırmak için sabotaj eylemleri" yapan "bir çıkar çevresi"ni suçladı.
Dakka polis müdürü Habibur Rahman Han da Cumartesi günkü yangının "muhtemelen bir sabotaj eylemi" olduğunu iddia etti. O, hazır giyim fabrikalarındaki "güvenliği sağlamak için" kolluk güçlerinin oralardaki varlıklarının güçlendirilmiş olduğunu açıkladı. Bu polis yığınağı, açıkça, daha önce ücretler ve çalışma koşulları ile ilgili olarak büyük ölçekli grevlere ve gösterilere katılmış olan hazır giyim işçilerinin protestolarını bastırmayı amaçlamaktadır.
Üst düzey itfaiye görevlileri, Tazreen Hazır Giyim fabrikasındaki yangının nedeninin büyük bir olasılıkla bir elektrik arızası olduğunu belirtiler. Yangın nasıl başlamış olursa olsun, yüksek ölü sayısının nedenleri, sekiz katlı binada temel güvenlik standartlarının olmamasında yatmaktadır. Kapılar ya kilitli ya da yangının başladığı zemin kata çıktığı için, işçilerin herhangi bir kaçış yolu yoktu.
Kurtulanlardan Muhammed Ripu, Associated Press ajansına, yangın alarmının çalmaya başlamasının ardından binayı terk etmesinin engellendiğini anlattı: "Yöneticiler bize ‘birşey yok’ dediler. ‘Yangın alarmı arızalanmış. İşe geri dön.’ Ama biz çabucak yangın olduğunu anladık. Yeniden çıkış noktasına doğru koştuğumuzda, kapının dışarıdan kilitlenmiş olduğunu gördük ve artık çok geçti."
Yaralanmaların çoğu ve ölümlerin bazıları işçilerin yangından kaçmak için üst katlardan aşağıya atlaması sonucunda gerçekleşti. Bangladeş’in baş fabrika müfettişi Habilul İslam, 2009 yılında inşa edilmiş olan fabrikanın yalnızca üç kat için ruhsatı olduğunu söyledi: "Onlar fabrikayı izinsiz olarak genişletmişler."
Binada yangınla mücadele donanımı bulunmuyordu. Bir başka işçi, Yeamin, Associated Press ajansına, fabrikadaki yangın söndürücülerin çalışmadığını ve "yalnızca müşterilerle yetkilileri etkilemek adına orada olduklarını" anlattı. Haber ajanslarının bildirdiğine göre, televizyon kamera görüntüleri, fabrika içinde kullanılmamış yangın söndürücüler bulan müfettişleri göstermiş.
Patronlar kurbanların ailelerine sınırlı bir tazminat ödediler. Hükümet, çok sayıda soruşturma başlattı. Çalışma Bakanı Rajiuddin Ahmed Raju, dün, yangın çıkışı olmayan en az beş hazır giyim fabrikasını kapatacağını açıkladı. Benzeri sözler daha önce de verilmiş ama tutulmamıştır.
Bangladeş Ulusal Hazır Giyim İşçileri Federasyonu başkanı Amirul Haque Amin, Reuters haber ajansına şunları söyledi: "Bu feci yangın olayı, işçilerin güvenliğinin ve refahının sürekli ihmal edilmesinin bir sonucudur. Bir yangın ya da kaza olayı yaşandığında, hükümet bir soruşturma başlatır; fabrika partonları da dahil, yetkililer bir miktar para öder ve güvenlik standartlarını ve çalışma koşullarını iyileştireceklerine dair güvenceler verirler. Ama bunları hiçbir zaman yapmazlar."
Bununla birlikte, sendikalar, ülkenin hazır giyim sanayisini "uluslararası düzeyde rekabet edebilir" durumda tutma adına düşük ücretleri ve kötü çalışma koşullarını sürdürmekte, birbiri ardına gelen hükümetlerle gizlice anlaşmaktadırlar. Bangladeş’teki işgücü maliyetleri Çin, Sri Lanka ve Vietnam gibi rakiplerinden daha düşüktür.
Hazır giyim ürünlerini Bangladeş’te üreten küresel şirketler, yangınla aralarına mesafe koymakta aceleci davrandılar. PVH, Nike, Gap, American Eagle Outfitters ve Fransız şirketi Carrefour, kendi mallarının Tazreen Hazır Giyim fabrikasında üretilmediğini belirten açıklamalar yayınladılar.
Walmart, "fabrikanın Walmart ile ya da onun mal sağlayıcılarından biriyle hâlihazırda ilişkisi olup olmadığını tespit etmeye çalıştığını"bildiren bir açıklama yaptı. Bununla birlikte, Bangladeş İşçi Dayanışması Merkezi’nden Kalpona Akter, olay yerinde hem Walmart’ın Faded Glory markası hem de önde gelen Avrupalı perakende satış zincirleri için hazırlanmış etiketler buldu.
Associated Press, fabrikada Walmart için yapılmış denetlemelerin, ona Mayıs 2011’de "yüksek risk", Ağustos 2011’de ise "orta risk" derecelendirmeleri vermiş olduğunu bildirdi.
Markalarının adlarını ve kârlarını korumak ve herhangi bir yasal sorumluluktan kaçınmak isteyen uluslararası şirketler, güvenlik ve çalışma koşulları için sözde bağımsız çeşitli fabrika denetimleri oluşturmuş durumda. Ama bu tür incelemeler çoğu durumda formalite gereğidir.
Avrupalı perakende satış zinciri C&A’nın bir sözcüsü, Tazreen Fashions’ın gelecek üç ay içinde 220.000 uzun kollu tişört teslim etmesi gerektiğini söyledi. O, şirketin normalde iş ilişkisine girmeden önce kalite ve çalışma koşulları denetimini yaptığını açıkladı ama bununla [gerçekte] yapmamış olduğunu kabul etti.
Küresel şirketler, Bangladeş’in hazır giyim sanayisinin tamamında çok kötü ücret, çalışma koşulları ve güvenlik standartları olduğunun farkındalar. Alıcılar, fiyatlar, üretim, kalite ve ürünlerinin son teslim tarihi söz konusu olduğunda en titiz standartlarda ısrar ederken, işgücünün iyiliği söz konusu olduğunda aynı şartları uygulamazlar.
Sonuç, Bangladeş’te 2006’dan bu yana fabrika yangınlarında en az 500 ölüme yol açan ardı ardına gelen trajedilerdir. Dün, Dakka’nın Uttara bölgesinde birbirinden ayrı üç hazır giyim fabrikasının bulunduğu 12 katlı bir binanın ilk katında bir yangın çıktı. Büyük ölçüde yandaki binada çalışan ve hızla yaptıkları bir bambu merdivenle mahsur kalmış hazır giyim işçilerinin kurtulmasını sağlayan inşaat işçilerinin çabaları sayesinde ölüm olmadı.
Sayfanın başı
Okuyucularımız: DSWS yorumlarınızı bekliyor. Lütfen e-posta gönderin.
Telif Hakkı 1998-2017
Dünya Sosyalist Web Sitesi
Bütün hakları saklıdır
|
