|
DSWS : DSWS/TR : Haber ve Analiz
Yazıcıya hazırla
Çin: Binlerce kömür madencisi ücret alacaklarını protesto ediyor
Peter Symonds
21 Mart 2016
İngilizce’den çeviri (14 Mart 2016)
Çin’de binlerce kömür madencisi, geçtiğimiz hafta, Vali Lu Hao’nun Pekin’deki Ulusal Halk Kongresi’nde (UHK) dev bir devlet şirketi olan Longmay Mining Group’taki ücretlerin tam ve zamanında ödendiği ile övünmesinin ardından kuzeydoğudaki Heilongjiang eyaletinde protestolar gerçekleştirdi.
Huzursuzluk, bu ayın başında, istihdam ve refah bakanı Yin Weimin’in, hükümetin ana sanayideki fazla kapasiteyi kesmesiyle 1,3 milyon kömür madencisinin ve 500.000 çelik işçinin işlerini kaybedeceğini açıklamasının ardından geliyor. Protestolar, Çin ekonomisi yavaşlamaya devam ederken gelişen keskin toplumsal gerilimlerin bir işaretidir.
Özellikle kuzeybatı “ağır sanayi” eyaletleri sert bir şekilde sarsılmış durumda. Ama Heilongjiang Valisi Lu, bir hafta önce NPC’ye şunları söylemişti: “Longmay 80.000 yeraltı maden işçisine sahip ve bugün, işçilerin hiçbiri aylık ücretlerini almamış değil ve onların geliri tek bir kuruş azalmadı.”
Longmay’in işçi başına çıkan tonla ölçülen ortalama bir Çin kömür madeninden üç kat fazla işçiye sahip olduğunu söyleyen Lu, ayrıca, toplu işten çıkarmalar olacağını ima etti. Toplamda 224.000 çalışana sahip olan kamu iktisadi kuruluşu (KİT), geçtiğimiz Eylül ayında 100.000 işçiyi çıkarma planını ilan etmişti. Şirket, dört kentteki 42 maden ile Çin’in kuzeydoğusundaki en büyük kömür üreticisi.
Açıklamalar yaygın öfkeyi kışkırttı. Geçtiğimiz Çarşamba’dan itibaren, Lu’nun ve diğer yetkililerin işçilerin ücret alacakları üzerine şikayetleri üzerine eğilmesini talep eden maden işçileri ve destekçileri, Shuangyashan’daki yerel yönetim ve şirket ofisleri önünde bir araya geldiler. Birçok durumda, işçilere aylardır ödeme yapılmadı.
Sosyal medya hesaplarına göre, en az üç gün süren gösterilerde 10.000 kadar kişi yer aldı. Fotoğraflar, işçilerin, “Yaşamak ve yemek istiyoruz” ve “Lu Hao gözleri fal taşı gibi açıkken yalan söylüyor” yazılı pankartlar taşıdığını ve bir video, madencilerin silahlı polisler tarafından dağıtıldığını gösteriyordu.
Protestocu madencilerden biri, Financial Times’a, Lu’nun ücretler hakkında açıklamalarının yalan olduğunu söyledi. Madenci, “O bunu söylediği sırada, biz dört aydır maaşlarımızı almamıştık. Asıl mesele bu.” dedi.
Associated Press’e konuşan bir bölge sakini, Li, Longmay işçilerinin altı aydır ücret almadıklarını bildiğini söyledi. Olayın bir tanığı, Wang, haber ajansına, madende çalışan kendi aile üyelerinin ücretlerinin 1.000 yuana (154 dolar) kadar düşürüldüğünü söyledi. Diğer işçiler de ya tam maaşlarını alamadılar ya da aylardır ücret almadılar.
Eşi madende çalışan bir mağaza görevlisi Liu Jingjua, New York Times’a, “Biz kendi paramızı talep ediyoruz ve bazılarımız tutuklanmış durumda. Kendi ücretlerimizi istememiz yasadışı mı? Biz işçiler yemek yemek zorundayız.” diye konuştu.
Geçtiğimiz Cumartesi günü, Longmay işçilerinin ücretlerinin zamanında ödenmemiş olduğunu itiraf eden Vali Lu, kamuoyu önünde utanç verici bir şekilde sözünü geri almak zorunda kaldı. Bununla birlikte, Longmay’i bilgi saklamakla suçlayan ve gelecekte bunu yapan herhangi birini “ciddi bir şekilde cezalandırma” sözü veren Lu, suçu başkasının üstüne atmaya çalıştı.
Lu, görünüşü kurtarma çabası içinde, eyalet yetkililerini toplantıya çağırdı ve eyalet yönetiminin para toplamak için Longmay’le birlikte çalışacağını ve işçilere zamanında ödeme yapılması için her çabayı göstereceğini ilan eden bir açıklama yayınladı.
Lu’nun tepkisi, Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) piyasa yanlısı yeniden yapılanma gündemine adanmış ve işçi sınıfını küçümseyen, yine de hükümetin politikalarının kışkırtabileceği toplumsal huzursuzluktan endişeli bir ÇKP bürokratının çarpıcı bir örneğidir.
ÇKP aygıtı içinde yükselen bir yıldız olarak seçilip ayrılmış olan Lu, açık bir şekilde UHK’de iz bırakmaya hevesliydi. O, ağır sanayi eyaletlerinden birinin valisi olarak, devlet destekli kredilerle ayakta tutulan Longmay gibi “zombi” adı verilen şirketle baş etme yeteneğini göstermeye kararlıydı.
Devlet Başkanı Xi Jinping, geçtiğimiz hafta, UHK’de, dikkati, kömür, çelik, dökme cam ve çimento gibi ana sanayilerdeki fazla kapasitenin kesilmesi gerekliliğine odakladı. O, özellikle Longmay’in nasıl başa çıktığını sordu ve şirkete “piyasayla yüzleşme”, yani, karlılığı garantiye almak için işlerde, ücretlerde ve koşullarda derin gedikler açma çağrısında bulundu.
“Piyasayla yüzleşme”, aynı zamanda, kamu işletmelerinde çalışanlara sağlık hizmetleri, eğitim ve refah sağlanmasını garanti altına alan demir pirinç kasesi adı verilen şeyin kalıntılarının da ortadan kaldırılması anlamına geliyor. Longmay, hala, hastaneler ve okullar işletiyor ve 180.000 emekli işçinin emeklilik maaşlarından sorumlu.
Longmay, bu yılın ilk iki ayında termik kömürdeki yüzde 6’lık, kok kömüründe ise yüzde 10’luk çarpıcı fiyat düşüşleriyle sarsılmış durumda. Şirket, zaten, en az son üç yıldır, azımsanmayacak zararlarla boğuşuyordu. Geçtiğimiz Kasım ayında, Longmay’in sahibi olan eyalet yönetimi, şirketin an meselesi olan borçlarını ödeyememe durumunu önlemek için 3,8 milyar yuan (588 milyon dolar) sağlamıştı.
Geçtiğimiz haftaki protestolar ilk değildir. Geçtiğimiz yıl Nisan ayında, binlerce madenci ve destekçileri, ücret ödemelerinin ertelenmesini protesto etmek için Hegang kentinde yürüyüş gerçekleştirmişti. Protestonun örgütleyicileri tutuklanıp hapse atıldı. Ekim ayında, şirket yönetimi, başka bir protestoyu, belirlenmiş yürüyüş gününde işçileri madene kilitleyerek ancak engelleyebildi.
Dahası, diğer bölgelerdeki kömür madencileri de benzer zorluklarla karşı karşıya. Bu ayın başında, Çin’in güneydoğusunda bulunan Anyuan’daki binlerce kömür madencisi, Pingxiang kenti boyunca yürüdü. Devlete ait yerel maden şirketi üretimde kesinti yaptı, işçileri işten çıkardı ve diğerlerine sert biçimde düşürülmüş ücretlerle evde durmalarını söyledi. Washington Post’un bildirdiği üzere, üç madenden 1.000 kadar işçi, “İşçiler hayatta kalmak istiyor, işçilerin yemeğe ihtiyacı var” yazılı pankartlarla protesto gerçekleştirdi.
Hiçbir resmi istatistik halka açık olarak mevcut olmasa da, Hong Kong merkezli China Labour Bulletin tarafından ortaya konan rakamlar, 2015 yılı grev sayısındaki -2014 yılını ikiye katlayacak şekilde 2.774 grev- çarpıcı artışı sergiliyordu. Ocak ayında, 504 grev daha kaydedildi. Gerçek rakam, büyük ihtimalle çok daha yüksek. Geçtiğimiz Kasım ayında, Çin İstihdam Bakanı Yin Weimin, 2015’in ilk dokuz ayında, bir önceki yıla göre yüzde 34’lük bir artışla, en sık görülen anlaşmazlık nedeni olan ücret alacaklarını kapsayan 11.007 “olay”dan söz etmişti.
ÇKP rejimi, tırmanan borç seviyeleriyle birlikte, ana sanayiler genelinde tahminen altı milyon kadar işin ortadan kaldırılması aracılığıyla, 1990’lardan beri ilk toplu işten çıkarmaları tavizsizce sürdürmeye kararlı. Hükümet, işçilere yeni işkollarının öğretilmesini (yeniden eğitim) finanse etmek için 100 milyar yuan (15 milyar dolar) ayrıma sözü verdi ki bu, yeterli olmaktan çok uzak. Yeniden eğitim olsa bile, çoğu madenci ve sanayi işçisi, yavaşlayan ekonomi içinde kolay kolay iş bulamayacak.
ÇKP önderliği, yeniden eğitim fonuna yerel yönetimin ve şirketlerin katkıda bulunması gerektiğinde ısrar ediyor. Ekonomi, Heilongjiang gibi sıkıntılı bölgelerde zaten büyümüyor ya da durgunluk içinde, yerel yönetimlerin vergilendirebileceği taban çarpıcı biçimde küçülmüş durumda ve Longmay gibi KİT’ler aşırı derecede borçlu. UHK’de, eyalet temsilcileri, merkezi hükümete daha büyük mali destek çağrısında bulundular.
ÇKP aygıtı, hükümetin her düzeyinde, toplumsal huzursuzluğun kontrolden çıkma potansiyelinin ciddi bir şekilde farkındadır. Grevlerin ve protestoların sayısındaki artış, toplu işten çıkarmaların öncesinde meydana geliyor. Dahası, toplumsal eşitsizliğin 1990’lardan bu yana sarsıcı büyümesi, derin kin ve öfke oluşturmuş durumda. İşçiler ayda 100 yuan kadar az bir parayla idare etme mücadelesi verirken, ÇKP, Ulusal Halk Kongresi’ni, çıkarlarını temsil ettiği multi-milyarderler için açmıştır.
Eski bir Longmay maden işçisi, şimdi ise bir taksi sürücüsü olan Cui, bu yılın başında New York Times’a şunları söylemişti: “1990’larda herkes yoksuldu. Şimdi ise, zengin aşırı zengin, yoksul ise aşırı yoksul. İşten çıkarmalar nedeniyle herkes endişeli. Hiç kimse, yaşamak için madenler dışında bir yola sahip değil.”
Ufukta beliren şey, Pekin rejimi ile işçi sınıfı arasında bir çatışmadır.
Sayfanın başı
Okuyucularımız: DSWS yorumlarınızı bekliyor. Lütfen e-posta gönderin.
Telif Hakkı 1998-2017
Dünya Sosyalist Web Sitesi
Bütün hakları saklıdır
|
