Bugün Yeni
Olanlar

Arşiv

DSWS Hakkında
DEUK Hakkında
Yardım

DİĞER DİLLER
İngilizce
Almanca
Fransızca
İtalyanca
İspanyolca
Portekizce
Lehçe
Çekce
Rusça
Sırp-Hırvat dili
Endonezyaca
Singalaca
Tamilce

ANA BAŞLIKLAR

Dünya ekonomik krizi, kapitalizmin başarısızlığı ve sosyalizmin gerekliliği
SEP/DSWS/TEUÖ bölgesel konferanslarında kabul edilen karar önergesi

Bush, Türkiye’ye Irak’ta PKK’ya saldırması için yeşil ışık yaktı
Türk-Kürt çatışmasındaki tarihsel ve siyasi sorunlar

Asya’da tsunami: neden hiçbir uyarı yapılmadı

Mehring Books’tan yeni bir kitap: Amerikan Demokrasisinin Krizi: 2000 ve 2004 Başkanlık seçimleri

Livio Maitan (1923-2004):
eleştirel bir değerlendirme

Yazıcıya hazırla

Portekiz’de genel grev

Paul Mitchell
2 Temmuz 2013
İngilizce’den çeviri (28 Haziran 2013)

Portekiz’deki iki ana sendikal örgüt, Sosyalist Parti’nin (PS) çizgisindeki Genel İşçi Sendikaları (UGT) ve Komünist Parti (PCP) ile bağlantılı Portekiz Genel İşçi Konfederasyonu (CGTP), dün [27 Haziran] 24 saatlik bir genel grev düzenledi.

Portekiz’de iki yıl önceki 78 milyar avroluk bir kurtarma paketi talebinden bu yana gerçekleşen dördüncü genel grev, Sosyal Demokrat (PSD) Başbakan Pedro Passos Coelho başkanlığındaki sağcı hükümetin gelecek ay yeni bir kemer sıkma paketini uygulamaya hazırlanması üzerine düzenlendi. 10,5 milyon nüfusa sahip olan ülkede, şimdiden 1,5 milyon kişi işsiz durumda ve bunların yarısından azı işsizlik yardımı alıyor. Gençler arasındaki resmi işsizlik oranı yüzde 42,5.

Gün boyunca binlerce insan, başkent Lizbon’u bir uçtan diğerine katederek, bir polis kordonu ile korunan parlamento binasına yürüdü. Göstericiler, "Yeter!", "Hükümet istifa!" yazılı pankartlar taşıdı. Aralarında, güneydeki Oporto ile Faro’nun da bulunduğu başka kentlerde ve kasabalarda da gösteriler düzenlendi.

Genel grev, özellikle ulaşım sektöründe, Çarşamba gecesi etkili olmaya başladı. Tren seferleri kesildi, başkentte metro ve gemi ulaşımı durdu. Çok az sayıda otobüs çalışırken, ulusal havayolu şirketi TAP’ın çok sayıda uçuşu iptal edildi. Birçok havaalanı da kapandı.

İdari merkezler, mahkemeler, postaneler, çöp toplama merkezleri ve sosyal tesisler dahil, çok sayıda merkezi ve yerel yönetim dairesi kapandı. Greve eğitim ve sağlık hizmetleri alanında çok büyük destek verilirken, Hemşireler Sendikası’nın greve desteğinin tüm ülkede yüzde 85 oranında olduğu bildirildi.

İlk kez, devlete bağlı Lusa haber ajansında çalışan gazeteciler, hizmeti durduracak şekilde iş bıraktılar. Ajansın gönderdiği "müşterilere not" adlı telekste, "Ajans Lusa, genel grev nedeniyle, bugün saat 8:45’te hizmeti durdurmuştur. Koşullar uygun olduğunda, hizmete yeniden başlanacaktır" yazılıydı.

İşyeri konseyi sözcüsü Rui Nunes, greve "çok büyük destek" olduğunu ve yalnızca "bir avuç" gazetecinin çalıştığını söyledi. Nunes, ajansın yüzde 31 bütçe kesintisine maruz kaldığını ve bunun "24 kişinin işten çıkartılmasına ve ulusal ve uluslararası muhabirlerin durumunun kötüleşmesine yol açtığını" belirtti.

Grevden, aralarında Volkswagen’ın ülkenin en büyük ihracatçılarından biri olan Autoeuropa otomobil fabrikasının da bulunduğu özel sektördeki şirketler de etkilendi.

Portekiz’de ve tüm Avrupa’da kemer sıkma önlemlerine karşı yaygın bir işçi sınıfı muhalefeti varken, sendikalar, iktidarları devirmek istemediklerini açığa vurdular. UGT Genel Sekreteri Carlos Silva, "bu grev, hükümete, halkın onun kemer sıkma politikalarından bıktığını göstermeyi amaçlamaktadır" dedi ve ekledi: "Eğer hükümet bu çapta bir genel greve arka çıkmazsa, konumumuzu yeniden gözden geçirmek durumunda kalacağız."

Silva, UGT’nin "toplumsal diyaloğu ve müzakereyi" sürdürmek istediğini vurguladı. Sosyalist Parti ile bağlantılı olan UGT, önceki üç büyük genel grevden ikisinde yer almamış ve ücretleri geriletip çalışma ve yaşam koşullarını kötüleştiren reformlar konusunda hükümetle anlaşmıştı.

Başkanlık ve Parlamenter İşler Bakanı Luis Marques Guedes, öğleyin, ümitsizlik içinde, "Hükümet, ülkenin ihtiyacı olan şeyin çalışmak olduğunu düşünüyor. Grev hakkını kullananlara saygılıyız ama çalışanlara da saygı duyuyoruz. Hükümetin, ülkedeki koşulları iyileştirmek için yaptığı şey budur." dedi.

Passos Coelho’nun 2011’de iktidara geldikten sonra ifade ettiği iki yıllık "berbat" kemer sıkmanın ekonomik büyümeye yol açacağı iddiası çarpıcı bir biçimde boşa çıktı. Portekiz, 1970’lerden bu yana en uzun durgunluğuna saplanmış ve 2013’te daralmanın üçüncü yılına girmiş durumda: Portekiz, Batı Avrupa’nın en yoksul ülkesi.

Ülkenin, 2012 yılında ilk kez 200 milyar avroyu geçen kamu borçları, gayrısafi yurtiçi hâsılanın yüzde 123,6’sı idi. Portekiz’in -devlet, hanehalkı, finansal ve finansal olmayan borçlarından oluşan- genel borçları, 2012’de, gayrısafi yurtiçi hâsılanın yüzde 438,6’sına ulaşmıştı ki bu dünyadaki en yüksek oranlardan biridir. Ülkenin ekonomisi, 2012 yılında, yüzde 5’lik hedefi aşarak, yüzde 6,4 oranında daraldı; onun, bu yıl yüzde 2,3 daralması öngörülüyor.

Sert kesintilere ve daha önce tanık olunmadık vergi artışlarına rağmen, Passos Coelho, ülkesinin bütçe açığı hedefinin, ekonominin toparlanmaması durumunda, gelecek yıl üçüncü kez gevşek tutulmak zorunda olabileceğini söyledi. Hedefler, geçen yılki yüzde 6,4’ten, bu yıl gayrısafi yurtiçi hâsılanın yüzde 5,5’ine, 2014 için ise yüzde 4’üne indirildi.

Passos Coelho, "Hükümet, makro ekonomik duruma uygun olarak, gerektiğinde bu hedeflerde bir değişiklik yapmakta tereddüt etmeyecektir" dedi. Portekiz’deki patron örgütleri de aynı sonuca varan benzeri açıklamalar yayımladı.

Portekiz’e ilişkin güçsüz bütçe ve büyüme öngörüleri, onun ve İrlanda’nın mevcut kurtarma borçları bittikten sonra daha fazla paraya ihtiyacı olacağına ilişkin spekülasyonlara da yol açtı. Ülkenin 10 yıllık tahvil getirisi (faiz oranları) geçtiğimiz ay içinde yüzde 1’den fazla arttı.

Societe Generale SA’nın başuzmanı Ciaran O’Hagan, "Düşük bir borçlanma faizi, yalnızca yeni borç düzenlemeleri dolayımıyla sağlanabilecek gibi görünüyor" dedi ve ekledi: "Bugünkü piyasa getirileri, geçtiğimiz yıl boyunca keskin bir şekilde azalmasına rağmen, İrlanda’nın ve Portekiz’in borç yüklerinin -herhangi bir büyümenin olmadığı koşullarda- sürmekte olan hızlı artışını önlemek için fazlasıyla yüksek."

Uluslararası Para Fonu’nun Portekiz heyetinin başkanı Abebe Aemro Selassie, bu ayın başlarında, beklenenden daha derin bir durgunluğun ve daha yüksek bir işsizliğin "toplumsal ve siyasi gerilimleri şiddetlendirdiğini; dolayısıyla, hükümetlerin uyum politikalarını ve reformlarını sürdürme kararlılığını sınadığını" belirtti. Selassie, Portekiz’deki piyasa "parçalanması ve yüksek kredi faiz oranları" sorununun acilen çözülmesini talep etti.

Aemro Selassie, ülkenin, Doğrudan Parasal İşlemler (OMT) mekanizmasından yararlanacak ilk ülke olabileceğini söyledi. OMT, Avrupa Merkez Bankası’nın, küçük ve orta işletmelerin kredilere ulaşma koşullarını iyileştirmek için, devlet borçlarının yanı sıra ikinci el piyasa borçlarının (tahviller ve hisse senetleri) tamamını satın almasını sağlamak üzere geçen yıl oluşturuldu.

Maliye Bakanı Manuel Rodrigues, kısa süre önce, "Biz, bu programa uygun olduğumuzu göstermek için çalışıyoruz" demişti. Rodrigues, aynı zamanda, "Bizim neyle uğraştığımızı anlatmak önemli. Biz, yapısal reformlar anlamında sessiz bir devrim sürdürüyorduk ve şimdi sonuçlarını gösteriyoruz." dedi.

Bu "sessiz devrim", işçi sınıfı için toplumsal bir felaket oldu. Avrupa Komisyonu’nun, IMF’nin ve Avrupa Merkez Bankası’nın oluşturduğu "troyka" nın emriyle, temel anayasal koruyucu önlemler ve demokratik süreçler -yaşam standartlarını 1930’lardaki koşullara geri götürmek amacıyla- paramparça edilmiştir. İşsizlik oranı, geçtiğimiz yılın sonundaki 15,7’den, 2013 yılında yüzde 18,2’ye, 2014’te ise 18,5’e yükselecek.

Ücretler düşürülürken, gıda, sağlık ve ulaşım masrafları artmakta; aynı zamanda, kamu sektöründeki harcamalar ve sosyal yardım ödemeleri kesilmektedir. İktidar, şirketlerin işçi çıkartmasını kolaylaştırmış, toplu sözleşme görüşmelerinin kapsamını daraltmış, yaşlılık aylıklarını azaltmış, işsizlik yardımlarını düşürmüş ve dört ulusal bayramı kaldırmıştır. Hükümet, bu yıl, kamu sektöründeki ücretleri daha da düşürmek ve haftalık çalışma saatlerini 35’ten 40’a çıkarmak istiyor.

Sosyal Demokratlar’a karşı sosyalist bir muhalefet geliştirme uğruna siyasi mücadele, sendikalar ve -eski Stalinistler’den, Maocular’dan ve Pablocular’dan oluşan- Sol Blok (BE) gibi sahte sol gruplar tarafından engelleniyor. BE, 2009 seçimlerinde, 230 sandalyeli Cumhuriyet Meclisi’nde 16 milletvekilliği kazanmıştı. BE, 2011’de, kemer sıkma programını uygulamaya koyduğu sırada "Sosyalist" hükümeti desteklemesinin ardından, bu sandalyelerin yarısını kaybetti.

Ne sendikalar ne de parlamentodaki sahte sol partiler PCP ve BE herhangi bir alternatif sunmaktadırlar. Onlar, gerçekte, seçimlerde bir "Sol Hükümet"in (BE) ya da Stalinist PCP ile birlikte "Sol ve Yurtsever Sol" yönetimin seçilmesi sayesinde sosyal kesintileri "troyka" ile yeniden görüşmeyi amaçlayan aynı politikaları öneriyorlar.