Bugün Yeni
Olanlar

Arşiv

DSWS Hakkında
DEUK Hakkında
Yardım

DİĞER DİLLER
İngilizce
Almanca
Fransızca
İtalyanca
İspanyolca
Portekizce
Lehçe
Çekce
Rusça
Sırp-Hırvat dili
Endonezyaca
Singalaca
Tamilce

ANA BAŞLIKLAR

Dünya ekonomik krizi, kapitalizmin başarısızlığı ve sosyalizmin gerekliliği
SEP/DSWS/TEUÖ bölgesel konferanslarında kabul edilen karar önergesi

Bush, Türkiye’ye Irak’ta PKK’ya saldırması için yeşil ışık yaktı
Türk-Kürt çatışmasındaki tarihsel ve siyasi sorunlar

Asya’da tsunami: neden hiçbir uyarı yapılmadı

Mehring Books’tan yeni bir kitap: Amerikan Demokrasisinin Krizi: 2000 ve 2004 Başkanlık seçimleri

Livio Maitan (1923-2004):
eleştirel bir değerlendirme

Yazıcıya hazırla

Rosa Luxemburg’un Lenin’e karşı tutumu üzerine bir cevap

David North
16 Ocak 2006
İngilizce’den çeviri (5 Aralık 2002)

Dünya Sosyalist Web Sitesi’ne 2002 yılının sonlarına doğru Rosa Luxemburg’un Lenin’e karşı tutumunu ele alan bir okur mektubu geldi. Aşağıda DSWS Yazı Kurulu başkanı David North tarafından bu mektuba verilmiş olan cevabı bulacaksınız.

Sevgili okur,

Rosa Luxemburg ile Lenin arasındaki 20 yıllık zengin ve karmaşık ilişki basit kategorizasyonlara indirgenmemelidir. Bu büyük devrimci teorisyenlerin her ikisi de I. Dünya Savaşı’na giden yıllarda Avrupa Sosyal Demokrasisinin sol kanadında yer aldılar ve oportünizmin kararlı bir karşıtı oldular. Aralarında yaşanan anlaşmazlıklar büyük ölçüde içersinde faaliyet gösterdikleri siyasi çevrelerde karşılaştıkları özgül sorunların doğası tarafından koşullandırıldı.

Örneğin, Luxemburg’un Lenin’in güçlü merkezi parti önderliğine yaptığı vurguya duyduğu güvensizlik kısmen kendisinin Alman SPD’sinin boğucu bürokratik yapısı ile yaşadığı keskin çelişkileri yansıtıyordu. Benzer bir biçimde, ulusal sorun konusunda aralarındaki düşünce farklılıkları, kısmen, nesnel koşulların zorlaması ile bu soruna farklı perspektiflerden yaklaşmak zorunda kalmalarından kaynaklanıyordu. Çarlık Rusyasında, "ulusların hapishanesinde" bir işçi partisi kurmaya çalışmakta olan Lenin, Marksist hareket ile burjuva liberal Kadet Partisi’nin Büyük Rus şovenizmi arasında aşılmaz bir uçurum oluşturmanın gerekli olduğunu düşündü. Luxemburg, Polonya Sosyal Demokrasisinin önde gelen bir teorisyeni olmak sıfatıyla, milliyetçi Pilsudki hareketinin küçük burjuva sahte sosyalistlerine karşı amansız bir kavga vermek zorundaydı.

Bütün bu söylenenler, bu anlaşmazlıkların yalnızca konjonktürel karakterde olduğu, sadece taktik düşünceler tarafından belirlendiği anlamına gelmez. Pek çok burjuva milliyetçi hareketin "kurtuluşcu" iddialarını bütünüyle itibarsız hale getiren yirminci yüzyılın tarihsel deneyimi Luxemburg’un kendi kaderini tayin hakkı talebine yönelik eleştirisini onaylama eğilimi gösteriyor. Ancak aralarındaki parti örgütlenmesi üzerine yaşanan anlaşmazlık, uluslararası sosyalist harekette oportünizme karşı daha geniş çaplı mücadelenin bağlamında ele alındığında, Lenin’in yeni bir tür parti inşa etme mücadelesi tarihsel açıdan en büyük boyutlu siyasi ve düşünsel kazanımdır. Lenin 1903 ile 1914 yılları arasındaki dönemde, devrimci bir partinin ancak revizyonizme karşı uzlaşmaz bir mücadele temelinde geliştirilebileceğini Luxemburg ve Trotskiy de dahil olmak üzere, diğer başka herkesten çok daha berrak bir biçimde gördü. Lenin parti örgütlenmesi sorunlarının bu temel mücadele bağlamında anlaşılması gerektiğini ısrarla vurguladı. Leninist "merkeziyetçilik" işçi hareketi içinde oportünizmin etkisine karşı verilen kavganın bir ifadesiydi.

Luxemburg’un Rus Devrimine yönelik eleştirisine gelince, bu mükemmel broşürün Ekim Devrimi’ne koşulsuz destek veren bir görüş açısıyla yazılmış olduğu asla unutulmamalıdır. Luxemburg, Lenin ve Trotskiy’in "hatalarının," İkinci Enternasyonal’in ve Alman Sosyal Demokrasisinin ihanetlerinin bir sonucu olarak Bolşevik Partisi’nin karşı karşıya kaldığı çok güç koşullardan kaynaklandığını vurgular.

Bolşevik politikaların ve eylemlerin belirli yönlerine yöneltmiş olduğu eleştirilere karşın Luxemburg, Lenin’in ve Trotskiy’in çalışmasına çok büyük bir hayranlık duyduğu konusunda şüpheye yer bırakmaz.

Luxemburg şöyle yazdı: "Bolşevikler, gerçek bir devrimci bir partinin tarihsel olanakların sunduğu sınırlar içinde yapabileceği katkıyı her şeyiyle yapabileceklerini gösterdiler. Onlardan mucizeler yaratmaları beklenmiyor. Savaş tarafından tüketilmiş, emperyalizm tarafından boğazlanmış, uluslararası proletarya tarafından ihanete uğramış, yalıtılmış bir ülkede, örnek ve kusursuz bir proleter devrimi bir mucize olurdu.

"Önemli olan, Bolşeviklerin politikalarında temel olanla olmayanı, özsel olanla kazara ortaya çıkan sivrilikleri ayırt edebilmektir. Bütün dünyada belirleyici nihai mücadelelerle yüz yüze olduğumuz bu dönemde, sosyalizmin en büyük sorunu zamanımızın en yakıcı sorunu haline geldi ve hâlâ da öyle olmaya devam ediyor. Bu sorun, şu ya da bu ikincil taktik sorunlardan biri değil, fakat proletaryanın eyleme geçme kapasitesiyle, eylem gücüyle, sosyalist iktidarı gerçekleştirme iradesiyle ilgilidir. Bu bakımdan, Lenin ve Trotskiy ve arkadaşları dünya proletaryasına bir örnek oluşturarak ilk olarak öne çıkanlar oldular; onlar şu ana kadar hâlâ Hutten’la birlikte şu şekilde haykırabilecek olan biricik örnek olmaya devam ediyorlar: ‘Ben buna cüret ettim!’

"Bolşevik siyasette temel ve kalıcı olan budur. Bu anlamda Bolşevikler siyasal iktidarı feth etmek, sosyalizmin gerçekleştirilmesini pratik bir sorun olarak koymak ve bütün dünyada emekle sermaye arasındaki hesabın görülmesi davasını ilerletmek yoluyla uluslararası proletaryanın başını çekerek ölümsüz bir tarihsel hizmette bulundular. Rusya’da sorun sadece ortaya konabilirdi. Rusya’da çözülemezdi. Ve bu anlamda gelecek her yerde ‘Bolşevizme’ aittir."

Son olarak bir tavsiye: Lenin, Trotskiy ve Luxemburg sunaklarında tapınmamız gereken tanrılar değildirler. Onlar sahip oldukları bütün dehaya karşın hata yapabilen insanlardı. Sosyalist hareketin tarihsel mirasına duyulan güven, Lenin ve Trotskiy ya da konumuz bağlamında Luxemburg’un almış oldukları her kararın doğruluğuna kesin bir inanç duyulmasını gerektirmez.

Saygılarımla,

David North

DSWS Yazı Kurulu adına

Aynı zamanda bakınız
Mektubun İngilizce orijinali
(5 Aralık 2002)