اپیدمی ابولا: فاجعه ای اجتماعی در غرب آفریقا
9 اکتبر 2014
نیلز ویلیامسون
جهان، غرق در وحشت، وقوع فاجعه ی انسانی دیگری را به نظاره نشسته است. شیوع ابولا در غرب آفریقا و در کشورهای گینه، سیرالئون و لیبریا بیش از 8000 نفر را تاکنون مبتلا کرده است.
بنابر گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)وضعیت در غرب آفریقا " با تغییر گسترده و مداوم ابولا همچنان رو به وخامت است." طبق گزارش WHO هیچ مدرکی دال بر کنترل اپیدمی وجود ندارد و کاهش موارد گزارش شده اخیر به علت "کاهش توان مخاطبان ازپاافتاده در ثبت اطلاعات دقیق اپیدمولوژیکی است."
روز چهارشنبه، نخستین مورد ابتلا به ابولا در آمریکا، سه هفته پس از بازگشت از لیبریا درگذشت. در همین حال، اولین مورد ابتلا به ابولا در خارج از آفریقا و در میان اعضای تیم درمان بیماران منتقل شده به اروپا کشف شد.
این دو مورد خطر شیوع ویروس را در سطح جهانی به ویژه در مناطقی با سیستم های مراقبتی توسعه نیافته برجسته تر می سازد. با این حال، تمرکز فزاینده رسانه های غربی بر موارد مبتلا در اروپا و ایالات متحده است که می کوشد فاجعه پیش رو در آفریقا را پنهان سازد. فاجعه ای که ناشی از فقر ویرانگری است که پیامد ناگزیر نظام سرمایه داری است.
سیرالئون، لیبریا و گینه سخت ترین لطمات را از شیوع این بیماری متحمل شده اند. نزدیک به نیمی از موارد گزارش شده (3857 نفر) به مرگ انجامیده است. شمار دقیق قربانیان به احتمال زیاد بسیار بیش از این است. گروه های امداد هشدار داده اند که شمار بیماران تا پایان این ماه می تواند کاملا از کنترل خارج شود.
علیرغم ماهیت سخت جان ابولا، شیوع آن به راحتی سایر بیماری های ویروسی نیست. افراد آلوده را باید به کمک امکانات مناسب درمانی قرنطینه کرد.
چنین امکاناتی در غرب آفریقا دست نیافتنی است. سیستم های مراقبت های بهداشتی در این منطقه، طی دهه ها جنگ داخلی کارآمدی خود را از دست داده و زیر فشار این بیماری کاملا فروپاشیده اند. بنابر گزارشات WHO، لیبریا تنها 621 تخت از مجموع 2930 تخت لازم، و سیرالئون تنها 304 تخت از مجموع 1148 تخت لازم برای درمان بیماران مبتلا به ابولا در این مناطق را در اختیار دارد.
فقر فراگیر آفریقا مسبب شیوع بیماری است. لیبریا، گینه و سیرالئون در میان فقیرترین کشورهای جهان قرار دارند. درآمد سرانه لیبریا تنها 790 دلار، گینه 1160 دلار و سیرالئون 1750 دلار است. مجموع سرانه هزینه های مراقبت های بهداشتی خصوصی و عمومی در گینه 32 دلار ، لیبریا 65 دلار و در سیرالئون 96 دلار در سال 2012 برآورد شده است.
بعد از ماه ها نظاره شیوع بیماری، قدرت های بزرگ سرمایه داری همکاری مزورانه اندکی از خود نشان داده اند. 350 میلیون دلاری که تاکنون امریکا متعهد به پرداخت آن شده است به هیچ روی، قابل قیاس با صدها میلیارد دلار هزینه های تجاوز نظامی و تریلیون ها دلار انحصار شرکت ها و امپراطوری های مالی نیست.
در واقع، زیر پوشش ماموریت های بشردوستانه برای ساخت درمانگاه، قدرت های بزرگ فرصت را برای تشدید عملیات نظامی در مستعمرات سابق خود مغتنم شمرده اند. ایالات متحده آمریکا بیش از 3000 نیرو در لیبریا مستقر کرده است. آمریکا به دنبال تثبیت هژمونی خود در منطقه با محکم ساختن جاپای فرماندهی آفریقا (آفریکام) است که در حال حاضر از اشتوتگارت آلمان بر عملیات نظامی در این قاره نظارت می کند.
در این اثنا، بریتانیا، روز چهارشنبه اعلام کرد که حداقل 750 نیرو به مستعمره سابق خود سیرالئون به عنوان بخشی از ماموریت بشردوستانه خود، به این کشور اعزام کرده است.
شرایط فقر شدید که گسترش ابولا را تسهیل کرده است میراث امپریالیسم آمریکا، انگلیس و فرانسه در لیبریا، سیرالئون و گینه است. این کشورها همچون یک قرن گذشته منابع عمده تامین مواد خام برای اربابان استعماری سابق خود به شمار می آیند.
فرانسه گینه را مابین سالهای 1898 و 1958 تحت سلطه خود در آورد و سود برداشت موز، دانه های قهوه، آناناس، روغن خرما و بادام زمینی را به خود اختصاص داد. گینه در حال حاضر با داشتن 25 درصد کل ذخایر جهان، یکی از بزرگترین ذخایر سنگ معدن الومینیوم در جهان را داراست. تقریبا همه بوکسیتِ استخراج شده در گینه به خارج از کشور صادر و در نقطه ای دیگر الومینیوم از آن استخراج می شود. صادرات سنگ معدن آلومینیوم حدود 60 درصد از صادرات سالانه آن است.
سیرالئون درسال 1780 بدست انگلیسی ها و در برنامه اسکان مجدد هزاران برده آزاد شده در جریان انقلاب آمریکا ایجاد شد. پس از کنفرانس برلین در سال 1885و آغاز تقسیم آفریقا بدست دول اروپایی، انگلستان بی رحمانه کنترل خود بر سرزمین سیرالئون را تحکیم کرد.
سیرالئون رسما در سال 1961 استقلال خود را از امپراطوری بریتانیا اعلام کرد. و امروزه یکی از منابع اصلی الماس جهان است که 46 درصد از درآمد صادرات این کشور در سال 2008 متعلق به این محصول بوده است.
لیبریا در سال1822 بدست انجمن استعمار آمریکا، به عنوان اولین و تنها مستعمره آمریکا در آفریقا در طرح اسکان بردگان و سیاهان آزاد در این قاره بنیان گذاشته شد. لیبریا رسما استقلال خود را در سال 1846 به دست آورد، اما دولت تا سال 1980 در انحصار لایه ای از مهاجران آمریکایی قرار داشت.
منابع خام مانند لاستیک و چوب صادرات عمده لیبریا است. شرکت فایرستون بزرگترین کشت درخت کائوچو در لیبریا از زمان اجاره 99 ساله آن در سال 1926 را در زمینی به مساحت یک میلیون هکتار مربع را انجام داده است.
قدرت های بزرگ امپریالیستی در تلاش برای حفظ سیطره نفوذ خود در افریقا در بسیاری از جنگ های داخلی دست داشته اند که جز ویرانی برای آفریقا چیزی در پی نداشته است. سیرالئون و لیبریا را جنگ های خونین داخلی بین سال های 1989 و 2003 تکه تکه کرد. جنگ صدها هزار نفر از مردم را آواره کرد و آن ها را به پایتخت لیبریا، مونرویا، سرازیر و به زندگی در زاغه ها واداشت. وست پوینت از این قبیل زاغه هاست که در ماه اوت در برخوردی شدید و بی ثمر برای توقف گسترش ابولا در شهر قرنطینه شد.
سیاست دول عمده سرمایه داری در راستای منافع شرکت های بزرگ و بانک ها در این کشورها و در سراسر قاره آفریقاست. اکثریت قریب به اتفاق جمعیت در فقر مطلق اند و تنها به عنوان نیروی کار ارزان معادن یا مزارع ارزش دارند.
در حالی که ویروس ابولا بسیار مرگ آفرین است، گسترش شیوع بیماری در غرب آفریقا اساسا فاجعه ای اجتماعی است که قدرت های بزرگ امپریالیستی و نظام جهانی سرمایه داری مسئول بروز آن است.
Follow the WSWS