Ντέιβιντ Έντουαρντ Χάιλαντ: 7 Μαρτίου 1947 - 8 Δεκεμβρίου 2013
Του Κρις Μάρσντεν
21 Δεκεμβρίου 2013
Ο Παγκόσμιος Σοσιαλιστικός Ιστότοπος αναγγέλλει με μεγάλη λύπη στους αναγνώστες του τον θάνατο του σύντροφου Ντέιβ Χάιλαντ σε ηλικία 66 μόλις ετών.
Ντέιβιντ Έντουαρντ ΧάιλαντΗ διαρκής πολιτική κληρονομιά του Ντέιβ είναι ότι το 1985-1986 ηγήθηκε της παράταξης του Εργατικού Επαναστατικού Κόμματος (WRP) που διακήρυξε την υποστήριξη της για τη Διεθνή Επιτροπή της Τέταρτης Διεθνούς (ICFI) και αντιτάχθηκε στις προσπάθειες της κεντρικής ηγεσίας του κόμματος, Τζέρι Χήλι, Κλιφ Σλότερ και Μάικ Μπάντα, να διαλύσουν το τροτσκιστικό κίνημα στη Βρετανία και διεθνώς.
Έγινε ο εθνικός γραμματέας του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κόμματος (International Communist Party) και, για μια μικρότερη περίοδο, του διαδόχου του, του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ισότητας (Socialist Equality Party), πριν αποσυρθεί εξαιτίας της ασθενούς του υγείας.
Ο Ντέιβ γεννήθηκε στο Στρέτφορντ του Μάντσεστερ. Οι γονείς του ήταν η Φρίντα, νοσοκόμα, και ο Τζακ, πρώην ναυτικός από το Λίβερπουλ που έγινε σερβιτόρος στους σιδηρόδρομους. Επηρεάστηκε πολύ από τον πατέρα του, που ήταν στην αριστερά του Εργατικού Κόμματος και ενεργός συνδικαλιστής, με ανάμιξη στην απεργία από απλά μέλη του σωματείου εργαζομένων στα εστιατόρια τρένων τον Οκτώβριο του 1959.
Όταν ο Ντέιβ ήταν 11 ετών, η οικογένεια του μετακινήθηκε στο δυτικό Χάροου του Λονδίνου. Έφυγε από το σχολείο λίγο πριν γίνει 15 ετών και άρχισε να εργάζεται στον Σύνδεσμο Ηλεκτρικών Βιομηχανιών (Associated Electrical Industries). Τον ίδιο χρόνο συνάντησε τη σύζυγο του και σύντροφο για το υπόλοιπο της ζωής του Αϊλήν και σύντομα παντρεύτηκαν.
Εργάστηκε σε διάφορες δουλειές, εισπράκτορας στα λεωφορεία, στην IBM, και κατόπιν στην Kodak το 1971. Μαχητής της εργατικής τάξης, ηγήθηκε σε απεργία στην IBM, ένα μη συνδικαλισμένο εργοδότη, και στην Kodak έγινε ο συνδικαλιστικός εκπρόσωπος για τον Σύνδεσμο Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ACTT) και εκπρόσωπος στο γενικό του συμβούλιο.
Εκεί ο Ντέιβ ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με μέλη της Σοσιαλιστικής Εργατικής Ένωσης (SLL), πρόδρομο του WRP. Το SLL είχε αποκτήσει σημαντική επιρροή στο ACTT, αλλά ήταν η ανάλυση του για τον σταλινισμό που επηρέασε περισσότερο τον Ντέιβ, που ήταν τελικά ικανός να τοποθετήσει τις προηγούμενες συγκρούσεις του με συνδικαλιστές αξιωματούχους σε ένα ιστορικό και διεθνές πλαίσιο.
Ο Ντέιβ προσχώρησε στη Σοσιαλιστική Εργατική Ένωση το 1972, και γρήγορα έγινε κλαδικός γραμματέας της Kodak και γραμματέας του SLL στο βορειοδυτικό Λονδίνο. Στη δουλειά του, ηγήθηκε σε πάλη ενάντια στο εργοδοτικό σωματείο της Kodak και έχτισε ένα κλαδικό εργοστασιακό τμήμα του WRP. Για τις πολιτικές και συνδικαλιστικές του δραστηριότητες, καταδιώχθηκε και απολύθηκε το 1976.
Θα ακολουθούσαν πολλές πολιτικές συγκρούσεις με την ηγεσία του WRP τα επόμενα χρόνια, αλλά η βάση αυτών των διενέξεων ποτέ δεν μπορούσε να γίνει ξεκάθαρη. Το 1983, έχοντας γίνει μέλος της Κεντρικής Επιτροπής, στάλθηκε να αναλάβει γραμματέας στην περιοχή του Γιόρκσαιρ, με αποτέλεσμα να έχει βαθιά ανάμιξη στην απεργία των ανθρακωρύχων το 1984-85 και να χτίσει μια σημαντική βάση για το κόμμα ανάμεσα στους εργάτες και τη νεολαία.
Χωρίς να το γνωρίζουν τα μέλη του κόμματος, η έκδηλη οπορτουνιστική διολίσθηση του κόμματος είχε οδηγήσει σε μια αυξανόμενη απόκλιση από την Εργατική Ένωση (Workers League) στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 1982, ο εθνικός γραμματέας της Εργατικής Ένωσης Ντέιβιντ Νορθ είχε προσπαθήσει να αρχίσει μια συζήτηση μέσα στη Διεθνή Επιτροπή υποβάλλοντας μια λεπτομερή κριτική για τις Μελέτες στον Διαλεκτικό Υλισμό του Χήλι και τη σχέση τους με τη διολίσθηση του κόμματος από τον τροτσκιστικό του άξονα.
Τα ντοκουμέντα που είχαν γραφτεί από τον Νορθ είχαν καταπνιγεί από την ηγεσία του WRP, με απειλές να αποβάλουν την Εργατική Ένωση από την Διεθνή Επιτροπή της Τέταρτης Διεθνούς (ΔΕΤΔ). Αλλά στον απόηχο της ήττας της απεργίας των ανθρακωρύχων μια παραταξιακή διαμάχη χωρίς αρχές ξέσπασε μέσα στο WRP που επέτρεψε τελικά στα τμήματα της Διεθνούς Επιτροπής να αποκτήσουν πρόσβαση στην κριτική του Νορθ και να μπορέσουν να επέμβουν πολιτικά.
Η πιο σημαντική αντίδραση στη πολιτική κριτική του Νορθ και στην επέμβαση της ΔΕΤΔ στην κρίση του WRP ήρθε από τον Ντέιβ Χάιλαντ.
Καθώς ξέσπαγαν παραταξιακές συγκρούσεις μέσα στο WRP, ο Ντέιβ είχε ενημερωθεί για τις σοβαρές καταχρήσεις πολιτικού κύρους από τον Χήλι. Ο Ντέιβ είχε ηγηθεί του αιτήματος για μια έρευνα από την επιτροπή ελέγχου του κόμματος, και επιδίωξε μια πολιτική εξήγηση για όσα είχαν συμβεί.
Στα μέσα του Σεπτεμβρίου του 1985, εξασφάλισε ένα αντίγραφο της κριτικής του Νορθ. Αφού το μελέτησε, κατάλαβε για πρώτη φορά ότι μέσα στην ΔΕΤΔ είχε προκύψει μια αντίθεση πάνω σε αρχές ενάντια στον πολιτικό εκφυλισμό του WRP και ότι ο αναγκαίος αγώνας για ένα πολιτικό αναπροσανατολισμό του WRP μπορούσε να διεξαχθεί μόνο πάνω σε μια διεθνή βάση. Ο Ντέιβ πήρε την απόφαση να έρθει σε επαφή με την Εργατική Ένωση στις 9 Οκτωβρίου.
Στη συνέχεια, όπως έχουμε γράψει στο Τα Ιστορικά και Διεθνή Θεμέλια του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ισότητας (Βρετανία), "Ο Χάιλαντ και άλλα δύο μέλη της Κεντρικής Επιτροπής επιδίωξαν θέση μειοψηφίας ως WRP (Ι) - (Διεθνιστές), βασισμένη πάνω στην αναγνώριση του πολιτικού κύρους της Διεθνούς Επιτροπής. Το αίτημα τους έγινε δεκτό στις 9 Νοεμβρίου 1985... Η υποστήριξη για το WRP (Ι) επιβεβαίωσε την ορθότητα της άρνησης του Νορθ να εξωθηθεί από την κλίκα των Χήλι/Μπάντα/Σλότερ, το 1982 και το 1984, σε μια πρόωρη διάσπαση. Παρόλα τα χρόνια της κεντριστικής οπισθοχώρησης, αποδείχτηκε ότι υπήρχε μια αρκετά μεγάλη πολιτική βάση για τον τροτσκισμό μέσα στο WRP."
Η απόφαση του Ντέιβ να έρθει σε επαφή με τον Νορθ έκανε δυνατό τον επαναπροσανατολισμό ενός σημαντικού τμήματος των Βρετανών μελών ως συνειδητών διεθνιστών. Τους επόμενους μήνες, εργάστηκε με αδυσώπητη αποφασιστικότητα για να διαφωτίσει, να εκπαιδεύσει και να πείσει τα στελέχη του WRP. Το WRP (Ι) κέρδισε την καθαρή πλειοψηφία των μελών του WRP, ιδιαίτερα στην εργατική τάξη και στους Νέους Σοσιαλιστές.
Όταν συνήλθε στο Λονδίνο στις 23 Οκτωβρίου 1985, η ΔΕΤΔ επανέλαβε σταθερά ότι η κρίση στο WRP είχε τις ρίζες της στη μακροχρόνια απομάκρυνση από το πρόγραμμα και την προοπτική του τροτσκισμού και κάλεσε για την άμεση επιστροφή στην πάλη σε βάση αρχών που η ηγεσία του WRP είχε διεξάγει ενάντια στον παμπλικό ρεβιζιονισμό.
Στις 25 Οκτωβρίου, οι εκπρόσωποι της ΔΕΤΔ εξέδωσαν μια απόφαση για την αποβολή του Χήλι από το παγκόσμιο κίνημα. Ο Χήλι αντέδρασε ενορχηστρώνοντας μια διάσπαση αμέσως την επόμενη μέρα εξασφαλίζοντας την υποστήριξη του ισπανικού και του ελληνικού τμήματος.
Οι εκπρόσωποι της ΔΕΤΔ απέρριψαν τις προσπάθειες των ηγετών του WRP να χρησιμοποιήσουν το διεθνές κίνημα για τους δικούς τους οπορτουνιστικούς και παραταξιακούς σκοπούς. Σε μια δεύτερη απόφαση, η ΔΕΤΔ προσδιόρισε το θεμελιώδες χαρακτηριστικό του εκφυλισμού του WRP σαν την άρνηση του να υπαχθεί στην πειθαρχία του διεθνούς κινήματος και επέμεινε στην επανεγγραφή των μελών του WRP "πάνω στη βάση μιας ρητής αναγνώρισης του πολιτικού κύρους της ΔΕΤΔ και την υπαγωγή του βρετανικού τμήματος στις αποφάσεις της."
Στις 16 Δεκεμβρίου 1985, μια Διεθνής Επιτροπή Ελέγχου για την έρευνα της κρίσης στο WRP εξέδωσε ένα προσωρινό πόρισμα που βρήκε ότι το κόμμα είχε "διαπράξει μια ιστορική προδοσία της ΔΕΤΔ και της διεθνούς εργατικής τάξης" εγκαταλείποντας "τη θεωρία της διαρκούς επανάστασης," για την οποία ολόκληρη η ηγεσία του WRP ήταν πολιτικά υπεύθυνη.
Η ΔΕΤΔ απέβαλε το WRP σαν το βρετανικό τμήμα πριν από τη σύγκληση ενός συνεδρίου της Διεθνούς Επιτροπής. Κάλεσε τους ηγέτες του WRP να εργαστούν με αφοσίωση μαζί με Διεθνή Επιτροπή "να ξεπεράσουν το συντομότερο δυνατό τα υπάρχοντα προβλήματα που είναι η κληρονομιά του πολιτικού εκφυλισμού του WRP κάτω από τον Χήλι, να επιβεβαιώσουν τις βασικές αρχές του διεθνισμού μέσα στο WRP, και πάνω σε αυτή τη βάση να αποκαταστήσουν το σύνολο των μελών του μέσα στη Διεθνή Επιτροπή της Τέταρτης Διεθνούς."
Στο συνέδριο της ΔΕΤΔ στο Λονδίνο, υπήρχαν τέσσερις εκπρόσωποι του WRP. Τρεις από αυτούς - ο Κλιφ Σλότερ, ο Τομ Κεμπ και ο Σάιμον Πιράνι - αντιτάχτηκαν στην απόφαση πάνω στη βάση εντελώς οπορτουνιστικών και εθνικιστικών θέσεων. Δεν ήθελαν να δεχτούν κανένα περιορισμό από το διεθνές τροτσκιστικό κίνημα πάνω στον ανοιχτό τώρα αναπροσανατολισμό του WRP προς σταλινικές και παμπλικές οργανώσεις.
Ο Ντέιβ Χάιλαντ ήταν ο μόνος εκπρόσωπος του WRP που ψήφισε υπέρ της απόφασης, επιμένοντας ότι η υπεράσπιση του τροτσκισμού στη Βρετανία απαιτούσε την απόρριψη του εθνικού οπορτουνισμού και την αποδοχή του πολιτικού κύρους της Διεθνούς Επιτροπής.
Η παράταξη του WRP στην οποία ηγείτο ο Σλότερ αντέδρασε με παραταξιακή υστερία ενάντια στις ενέργειες πάνω σε αρχές της ΔΕΤΔ. Ωστόσο, σε αυτή την καμπάνια ενάντια στη ΔΕΤΔ αντιστάθηκε ο Ντέιβ, του οποίου η διεθνιστική παράταξη αυξανόταν σταθερά σε δύναμη - ιδιαίτερα ανάμεσα στον πυρήνα των στελεχών του WRP που προέρχονταν από την εργατική τάξη στην περιοχή του Γιόρκσαιρ.
Στις 8 Φεβρουαρίου 1986, η ηγεσία του WRP - καταλαβαίνοντας ότι δεν έλεγχε την πλειοψηφία της οργάνωσης - απαγόρευσε στα μέλη του WRP(I) να παραστούν στο συνέδριο του κόμματος και κάλεσε την αστυνομία να επιβάλει την απόφαση. Τον επόμενο μήνα, σχηματίστηκε το Διεθνές Κομμουνιστικό Κόμμα (International Communist Party) ως το νέο βρετανικό τμήμα της ΔΕΤΔ.
Ωστόσο, η υγεία του Ντέιβ επρόκειτο να επιδεινωθεί ραγδαία. Σε ηλικία 40 ετών, διαγνώστηκε ότι πάσχει από ρευματοειδή αρθρίτιδα. Η ασθένεια ήταν ιδιαίτερα οξεία και, μαζί με άλλες περιπλοκές, ανάμεσα στις οποίες και αυτές που προέκυψαν από ιατρική αμέλεια, του δημιούργησε σοβαρά και εξουθενωτικά προβλήματα υγείας. Αποσύρθηκε για μερικά χρόνια από την ενεργό πολιτική, αλλά ποτέ δεν ταλαντεύθηκε στην υποστήριξη του για το κόμμα και τον διεθνισμό.
Κανείς από τους συντρόφους του στη Βρετανία δεν θα λησμονήσει την αποφασιστικότητα του Ντέιβ να παρευρεθεί στο ιδρυτικό συνέδριο του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ισότητας στη Βρετανία τον Οκτώβριο του 2010, φθάνοντας με ασθενοφόρο πάνω σε αναπηρική καρέκλα μαζί με φιάλη οξυγόνου. Ούτε θα παραλείψουν να εκτιμήσουν πώς συνέχισε να γράφει άρθρα κάτω από τέτοιους περιορισμούς - αψηφώντας τις προσδοκίες των γιατρών που πρόβλεψαν ότι θα πέθαινε πριν από πολλά χρόνια.
Σε αυτή τη στιγμή τα συλλυπητήρια μας απευθύνονται στην Αϊλήν και στα παιδιά τους, Τζούλι, Τόνι, Κλερ και Πόλα.
Ο Ντέιβ αντιπροσώπευε όλα όσα ήταν το καλύτερο, και ακόμη περισσότερο ευγενές, στη βρετανική εργατική τάξη. Ήταν ένας άνδρας με ακατάβλητο θάρρος και με βαθιά πεποίθηση αρχές, έτοιμος να δώσει τα πάντα, ενώ δεν ζητούσε τίποτε για τον εαυτό του σε αντάλλαγμα, στην πάλη για τον σοσιαλισμό. Η ανάμνηση του θα υπάρχει πάντοτε με αγάπη και σεβασμό.
(Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στις 10 Δεκέμβριου 2013)
Follow the WSWS