Home » Perspectives » Europe » Greece

Λιτότητα δίχως τέλος

Του Πέτερ Σβαρτς
30 Νοεμβρίου 2012

Τα μέσα ενημέρωσης έχουν αγνοήσει σε μεγάλο βαθμό το κύριο μήνυμα από τη συνάντηση της Δευτέρας των υπουργών οικονομικών της ευρωζώνης: ότι ο Ελληνικός λαός βρίσκεται αντιμέτωπος με χρόνια, αν όχι δεκαετίες, λιτότητας.

Συγκριτικά, τα ζητήματα που προβλήθηκαν από τα μέσα ενημέρωσης - εάν το Ελληνικό χρέος θα πέσει κάτω από το 120% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) το 2020 ή το 2022• εάν τα δανειστικά επιτόκια μειώνονται ή εάν θα επιβληθεί ένα κούρεμα του χρέους - ήταν περιθωριακής και σε μεγάλη έκταση υποθετικής φύσης. Ουσιαστικά συνοψίζονταν στο ερώτημα πόσα αποφάγια παραχωρούνται στο θύμα, για να το εκμεταλλευτούν για όσο μεγαλύτερο διάστημα γίνεται, μέχρις ότου πεθάνει τελικά.

Παρόλες τις διαφορές τους σε ένα αριθμό ζητημάτων, οι συναθροισμένοι υπουργοί οικονομικών, η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ και ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι συμφώνησαν όλοι ότι η Ελλάδα πρέπει να ξεζουμιστεί. Εάν όλα πάνε σύμφωνα με τα σχέδια τους, η Ελλάδα θα αρχίσει να παράγει ένα μεγάλο δημοσιονομικό πλεόνασμα, από το οποίο κάθε δεκάρα θα πηγαίνει απευθείας στα θησαυροφυλάκια των διεθνών τραπεζών. Με δεδομένο τον κοινωνικό αφανισμό που έχει προκληθεί από τρία χρόνια λιτότητας, χρειάζεται λίγη φαντασία για να συλλάβει κάποιος ότι αυτό σημαίνει την ολοκληρωτική καταστροφή της χώρας.

Η Ελλάδα υποβάλλεται σε ένα κοινωνικό πείραμα που ειναι πρωτόγνωρο σε Δυτικές χώρες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ανάλογη καταστροφή συνδέεται μόνο με αιματηρούς στρατιωτικούς δικτάτορες όπως ο Πινοσέτ της Χιλής ή με όσα συνέβησαν μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, δηλαδή, με τη λεηλασία και την καταστροφή μιας ολόκληρης οικονομίας από εγκληματίες ολιγάρχες.

Η Ελλάδα χρησιμεύει σαν υπόδειγμα για όλη την Ευρώπη, και, σίγουρα, για ολόκληρο τον κόσμο. Έχοντας διασωθεί με τρισεκατομμύρια από δημόσιους πόρους αφού βύθισαν τον κόσμο σε κρίση το 2008, οι τράπεζες επιμένουν ότι αυτά τα χρήματα πρέπει να ανακτηθούν μέσα από μαζικές περικοπές στους μισθούς και τις κοινωνικές συνθήκες.

Η "οικονομική πειθαρχία" έχει γίνει ένας ημίθεος, που λατρεύεται από όλα τα καθιερωμένα κόμματα. Έχουν δημιουργήσει τους δικούς τους μηχανισμούς - το φρένο χρέους στην Ευρώπη, τον δημοσιονομικό γκρεμό στις ΗΠΑ - για να εξαλείψουν όλες τις προηγούμενες κοινωνικές κατακτήσεις της εργατικής τάξης. Τα κέρδη των τραπεζών και οι περιουσίες των πλούσιων είναι απαραβίαστα, ενώ τα κοινωνικά δικαιώματα εκατοντάδων εκατομμυρίων ποδοπατούνται.

Ο καπιταλισμός επανεμφανίζεται όπως περιγράφηκε από τον Καρλ Μαρξ: μια στυγνή ταξική κοινωνία βασισμένη στην εκμετάλλευση των εργαζόμενων από τους ιδιοκτήτες του κεφάλαιου, που καταλήγει στον πλουτισμό λίγων και την εξαθλίωση της τεράστιας πλειοψηφίας.

Η αντίσταση σε αυτή την κοινωνική αντεπανάσταση διογκώνεται γοργά. Δημοσιεύματα από την Ελλάδα αναφέρονται σε ευρύτατα διαδεδομένη πικρία, θυμό και αγανάκτηση. Απεργίες και διαδηλώσεις έχουν σαρώσει την Πορτογαλία και την Ισπανία, όπου εφαρμόζονται παρόμοια προγράμματα λιτότητας. Αλλά η αντίσταση δεν δημιουργεί αυθόρμητα μια βιώσιμη πολιτική προοπτική.

Τα συνδικάτα και ένα πλήθος πολιτικών οργανώσεων επιδιώκουν να ελέγξουν την εξάπλωση αυτής της αντίστασης και να την οδηγήσουν σε ένα αδιέξοδο. Ένας ρόλος κλειδί παίζεται από τον Ελληνικό ΣΥΡΙΖΑ. Ενώ καταδικάζει την πολιτική λιτότητας στα λόγια, ποτέ δεν κουράζεται να τονίζει την προσήλωση του στην Ελληνική συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την ετοιμότητα του να αποπληρώσει το Ελληνικό κυβερνητικό χρέος. Προσφέρει τις υπηρεσίες του στους διεθνείς δανειστές σαν μια πολιτική εναλλακτική στην ασταθή κυβέρνηση συνασπισμού με επικεφαλής τον Αντώνη Σαμαρά. Προβάλλει το επιχείρημα ότι, βασισμένος στο αριστερό του ίματζ και στις σχέσεις του με τα συνδικάτα, βρίσκεται σε καλύτερη θέση για να επιβάλει τις περικοπές στον προϋπολογισμό.

Ο ΣΥΡΙΖΑ προβάλλεται σαν υπόδειγμα για την Ευρώπη από ένα αριθμό ψευτο-αριστερών κομμάτων. Σε μια κοινή δήλωση του Γερμανικού και του Γαλλικού Αριστερού κόμματος, ο Όσκαρ Λαφονταίν και ο Ζαν-Λυκ Μελενσόν, καλούν για την ανάπτυξη "νέων αριστερών πολιτικών πλειοψηφιών" στην Ευρώπη, βασισμένων στο παράδειγμα του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Λαφονταίν και ο Μελενσόν εκφράζουν την "απογοήτευση" τους ότι "η Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιείται σαν ένα εργαλείο για γενική λιτότητα" και ότι "η Ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία δεν προσφέρει πλέον καμμιά αντίσταση στις εντολές του χρηματοπιστωτικού κεφάλαιου, τους οίκους του αξιολόγησης και τις αγορές του." Σαν να περίμενε κανείς από αυτές τις οργανώσεις να κάνουν κάτι διαφορετικό από αυτό που κάνουν.

Ο Λαφονταίν και ο Μελενσόν σκόπιμα καλλιεργούν την ψευδαίσθηση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, ένα όργανο των πλέον ισχυρών Ευρωπαϊκών επιχειρηματικών συμφερόντων, και τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα μπορούν να πιεστούν με διαμαρτυρίες να εκπροσωπήσουν τα συμφέροντα του εργαζόμενου λαού.

Στην πραγματικότητα, οι κοινωνικές κατακτήσεις και τα δημοκρατικά δικαιώματα της εργατικής τάξης στην Ελλάδα και στην Ευρώπη μπορούν να υπερασπιστούν μόνο πάνω στη βάση μιας επαναστατικής προοπτικής για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος και την αναδιοργάνωση της κοινωνίας σε μια σοσιαλιστική βάση. Ο ΣΥΡΙΖΑ, τα Αριστερά κόμματα, τα συνδικάτα και το ποικίλο σύνολο των ψευτο-αριστερών οργανώσεων σε συμμαχία με τα συνδικάτα είναι σφοδρά αντίθετοι σε μια τέτοια προοπτική.

Μια ρήξη με αυτές τις οργανώσεις ειναι μια αναγκαία προϋπόθεση για τη διεξαγωγή μιας επιτυχούς πάλης ενάντια στις επιθέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι εργαζόμενοι και η νεολαία πρέπει να οργανωθούν ανεξάρτητα και να ενωθούν σε όλη την Ευρώπη. Πρέπει να αγωνιστούν για την εγκαθίδρυση εργατικών κυβερνήσεων και για τις Ενωμένες Σοσιαλιστικές Πολιτείες της Ευρώπης. Πάνω από όλα, πρέπει να χτίσουν το δικό τους επαναστατικό κόμμα - την Διεθνή Επιτροπή της Τέταρτης Διεθνούς και τα τμήματα της, τα κόμματα Σοσιαλιστικής Ισότητας.

29 Νοεμβρίου 2012